خمس بعد از مئونه است:قال الامام فى تحریره: المراد بالمئونه ما ینفق على نفسه و عیاله و زیاراته و صدقاته و جوائزه و هدایاه و ضیافاته، نذرهو کفار و دابه او عبد او دار او فرش او اثاث او کتب و ما ینفقه فى تزویج اولاده و...
نعم یعتبر فى ما ذکر الاقتصاد على اللائق بحارله دون ما یعد سفها و سرفا فلوزاد على ذلک لا یحسب منها نعم التوسعة المتعارفه من مثله من المؤنة و المراد من المؤنة ما یصرفه فعلا لامقدارها فلوقتر على نفسه او تبرع بها متبرع لم یحسب معداغره منها[تحریر، ج1، ص375
عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ (ع) عَنِ الْخُمُسِ فَقَالَ:" فِی کلِّ مَا أَفَادَ النَّاسُ مِنْ قَلِیلٍ أَوْ کثِیرٍ"[کافى، ج1، ص545
قَالَ الرِّضَا(ع):إِنَّ الْخُمُسَ بَعْدَ الْمَئُونَةِ[من لا یحضره الفقیه، ج2، ص42
قَالَ الصَّادِقُ(ع):أَتَى رَجُلٌ أَمِیرَ الْمُومِنِینَ(ص)فَقَالَ إِنِّی کسَبْتُ مَالًا أَغْمَضْتُ فِی مَطَالِبِهِ حَلَالًا وَ حَرَاماً وَ قَدْ أَرَدْتُ التَّوْبَةَ وَ لَا أَدْرِی الْحَلَالَ مِنْهُ وَ الْحَرَامَ وَ قَدِ اخْتَلَطَ عَلَی فَقَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ(ع)تَصَدَّقْ بِخُمُسِ مَالِک فَإِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ رَضِی مِنَ الْأَشْیاءِ بِالْخُمُسِ وَ سَائِرُ الْأَمْوَالِ لَک حَلَالٌ[کافى، ج5، ص125
البته مشروط بر اینکه علم نداشته باشد که بیش از خمس حرام مخلوط دارد و صاحبش را هم نشناسدجواز پرداخت خمس به دست خود، شاید به خاطر این بوده که رساندن به امام مسئولیت هاى سیاسى و شکنجه داشته خمس براى مقام امامت نه ملک شخصى به دلیل حدیثى که در مستدرک، کتاب الخمس، باب 2 آمده است
قَالَ الصَّادِقُ(ع):الْخُمُسُ لَنَا أَهْلَ الْبَیتِ[دعائم الإسلام، ج1، ص386
امام فرمودند: همین که نیاز ما برطرف شد نمىتوانیم خانهها و قصرها بنا کنیم، بلکه باید در مصارف عمومى خرج نمائیم مستدرک، جکتاب الخمسآثار منع خمس
قال الامام فى تحریره:... و من منع درهما منه کان من الظالمین لهم و الغاصبین لحقهم
قَالَ الصَّادِقُ(ع):إِنَّ اللَّهَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَمَّا حَرَّمَ عَلَینَا الصَّدَقَةَ أَنْزَلَ لَنَا الْخُمُسَ فَالصَّدَقَةُ عَلَینَا حَرَامٌ وَ الْخُمُسُ لَنَا فَرِیضَةٌ وَ الْکرَامَةُ لَنَا حَلَالٌ[من لا یحضره الفقیه، ج2، ص41
قَالَ الصَّادِقُ(ع):لَا یعْذَرُ عَبْدٌ اشْتَرَى مِنَ الْخُمُسِ شَیئاً أَنْ یقُولَ یا رَبِّ اشْتَرَیتُهُ بِمَالِی حَتَّى یأْذَنَ لَهُ أَهْلُ الْخُمُسِ[تفسیر عیاشى، ج2، ص63
قَالَ الْبَاقِرُ(ع):لَا یحِلُّ لِأَحَدٍ أَنْ یشْتَرِی مِنَ الْخُمُسِ شَیئاً حَتَّى یصِلَ إِلَینَا نَصِیبُنَا[المقنعة، ص280وَیلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ
طبق برخى از روایات کسانى هستند که هنگام پرداخت خمس کم مىدهند.
قَالَ الصَّادِقُ(ع)فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَیلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ:یعْنِی النَّاقِصِینَ لِخُمُسِک یا مُحَمَّدُ[تأویل الآیات الظاهرة، ص747
روایاتى که تحریم اموال یتیم کرده شامل خمس هم مىشود: قَالَ الْبَاقِرُ(ع):مَا أَیسَرُ مَا یدْخُلُ بِهِ الْعَبْدُ النَّارَ قَالَ مَنْ أَکلَ مِنْ مَالِ الْیتِیمِ دِرْهَماً وَ نَحْنُ الْیتِیمُ[من لا یحضره الفقیه، ج2، ص41
رُوِی عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ:قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (ع) أَصْلَحَک اللَّهُ مَا أَیسَرُ مَا یدْخُلُ بِهِ الْعَبْدُ النَّارَ؟ قَالَ:"مَنْ أَکلَ مِنْ مَالِ الْیتِیمِ دِرْهَماً وَ نَحْنُ الْیتِیمُ"[من لا یحضره الفقیه، ج2، ص41
قَالَ الصَّادِقُ(ع):أَ تَدْرِی مِنْ أَینَ دَخَلَ عَلَى النَّاسِ الزِّنَا فَقُلْتُ لَا أَدْرِی فَقَالَ مِنْ قِبَلِ خُمُسِنَا أَهْلَ الْبَیتِ إِلَّا لِشِیعَتِنَا الْأَطْیبِینَ فَإِنَّهُ مُحَلَّلٌ لَهُمْ وَ لِمِیلَادِهِمْ[کافى، ج1، ص546
قَالَ الْبَاقِرُ(ع):إِنَّ أَشَدَّ مَا فِیهِ النَّاسُ یوْمَ الْقِیامَةِ أَنْ یقُومَ صَاحِبُ الْخُمُسِ فَیقُولَ یا رَبِّ خُمُسِی وَ قَدْ طَیبْنَا ذَلِک لِشِیعَتِنَا لِتَطِیبَ وِلَادَتُهُمْ وَ لِتَزْکوَ وِلَادَتُهُمْ[کافى، ج1، ص546
الشَّیطانُ یعِدُکمُ الْفَقْرَ وَ یأْمُرُکمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللّهُ یعِدُکمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ[بقره/268