بیشتر اهل سنّت بر این باورند که تنها به غنایم جنگی و گنج خمس تعلق می‏گیرد.(1) امّا فقیهان شیعی معتقدند: خمس در هفت چیز واجب است:1غنایم جنگی، 2. غواصی (اشیایی که با فرورفتن در آب دریاها به دست می‏آید)، 4. گنج، 4. معدن، 5. سود تجارت، 6. مال حلال مخلوط به حرام، 7. زمینی که کافر ذمی از مسلمان بخرد.
پنج قسم اول مورد اتفاق شیعه و دو قسم اخیر نظر مشهور آنان می‏باشد.

در زمان رسول خدا (ص) و امام علی (ع) نیز خمس گرفته می‏شد. زیرا در قرآن به آن تصریح شده است درآیه 41 سوره انفال آمده است:. (واعلموا انما غنمتم من شیء فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل ان کنتم امنتم بالله و ما انزلنا علی عبدنا یوم الفرقان یوم التقی الجمعان و الله علی کل شیء قدیر ) وطبیعی است که پیامبر وامام علی (ع) به آن عمل نمایند) .
اولین باری که در تاریخ اسلام خمس گرفته شد، بعد از جنگ بدر بود که آیه خمس در مورد غنایم نازل شد. بعد در سیره پیامبر و امام علی و دیگر امامان معصوم (ع) به مرور زمان با توجه به شرایط زمان و مکان حد و مرزهای خمس مشخص شد. چنان که در نهج البلاغه به خمس تصریح شده است ; در قصار الحکم شمارهء 270فرموده : اموال بر چهارقسم است : والخُمس فوضعه الله حیث وضعه

امام صادق(ع) نیز فرمود: «هرگاه غنیمت را نزد پیامبر(ص) می‌آوردند، آن را پنج قسمت تقسیم می‌کرد: یک قسمت آن را خودش برمی‌داشت و بقیه را بین جنگجویان تقسیم می‌نمود. یک پنجم را که خود برمی‌داشت به پنج قسمت تقسیم می نمود، که یک قسمت را خودش بر می داشت و چهار قسمت دیگر را بین خویشاوندان، مساکین، یتیمان و در راه ماندگان تقسیم می‌کرد. امام علی(ع) نیز چنین می‌نمود».(2)

1- ر.1ک: مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، ص 186 و خویی، سیدابوالقاسم، مستند العروة الوثقی، کتاب الخمس، ص 197.
2ـ وسائل الشیعه، ج 6، ص 356.