«ابدوا بالملح فی اوّل طعامکم فلو یعلم الناس ما فی الملح لاختاروه علی التریاق المجرب»؛1 «با نمک خوردن در اول غذا، غذا خوردن را شروع کنید، که اگر مردم بدانند چه خاصیتی در نمک است، هر آیینه بر تریاق ]بهترین دوای موثر[ تجربه شده آن را بر میگزیدند.»
. دستهای دیگر علاوه بر بیان فواید عام نمک، فواید خاص استعمال نمک را نیز بیان میکنند که نمونههای آن به شرح ذیل میباشد.
. عن الصادق(ع): قال رسول الله(ص) لعلی(ع): «یا علی افتتح بالملح و اختم به فانه من افتتح بالملح و ختم به عوفی من اثنین و سبعون نوعاً من انواع البلاء منها الجنون و الجُذام و البرص»؛ از امام صادق(ع) نقل شده که رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! غذا را با نمک آغاز و با آن پایان ده؛ که هر کس چنین کند از 72 نوع از انواع بلا، در امان است، که از آن جمله جُنون و جذام و پیسی میباشد.»
و در ادامهی روایتی دیگر، مشابه همین روایت از پیامبر(ص) نقل شده:2
«از آن جمله پیسی و دردهای گلو و دندانها و دردهای شکم میباشد.»3
و نیز از امام صادق(ع) نقل شده:
«هر کس اول و آخر غذا نمک بخورد، لکههای سیاه و سفید صورتش برطرف خواهد شد.»4
بخش دوم: «نمک» از دریچهی علم.
همانطورکه میدانید نمک به خاطر داشتن «اسید»، بهترین داروی ضد عفونی کننده است، چرا که هیچ نوع میکروبی نمیتواند درنمک رشد و نمو یا زندگی کند.
دانشمند محترم دکتر تومانیانس در کتاب خود به نام «Hygienic ruler in Islam» فوائد استعمال نمک پیش از غذا را، چنین مینگارد:
1. براساس علوم پزشکی، دهان محل جمع شدن انواع و اقسام میکروبها میباشد، که در اثر استعمال نمک پیش از غذا آنها بر طرف میشوند.
2 آب دهان (بزاق) از چشمههایی به نام غذد بزاقی ناشی و جاری میباشند، که هر چه زیادتر با غذا مخلوط شوند غذا زودتر از گلو پائین رفته و زودتر هضم میشود.
با وارد شدن نمک در دهان، غدد اطراف دهان تحریک شده و ترشح آنها زودتر میگردد، و به همین مناسبت غذا را زودتر هضم و حل ساخته، و برای بلع و هضم حاضر مینماید.
3. نمک وقتی وارد معدهی خالی از غذا گردید، غدد معده را هم تحریک کرده و ترشحات زیادتری بوجود میآورد. پس «اسفیورت» نمک سبب زود بلعیدن و زود هضم شدن غذا بوده و جایگاه قابل توجهی دارد.
4. گفته شد که نمک پیش از غذا تحریک کنندهی غدد هاضمه میباشد و در اثر تحریک شدن غدد هاضمه، انسان به غذا خوردن میل پیدا میکند، پس در این صورت نمک پیش از طعام سبب زیاد شدن اشتهاء میگردد.
5. اگر مواد شیمیایی دیگری زیادتر از مقدار معمول در معده ترشح شود که موجب سوء هاضمه است، نمک پیش از طعام به اثر اسیدی که دارد آن را خنثی و بیاثر میکند و سوء هاضمه را بر طرف مینماید.
6. در بدن و خون و ساختمان جسم مقدار معینی نمک وجود دارد که اگر از آن کم شود موجب امراض مختلفی در اعضاء بدن میگردد، در این صورت نمک پیش از طعام وقتی وارد معده شد مقداری از آن را که بدن لازم دارد برای کسری بودجهی خود نگه میدارد و در حقیقت مقدار از دست رفته را جبران میکند.
7. بدن انسان برای برطرف کردن نمک، احتیاج به آب دارد و استعمال نمک پیش از خوراک، انسان را به نوشیدن آب مجبور مینماید و این خود سبب ازدیاد «ادرار» شده و بدین ترتیب کلیه و مثانه شستشو میشود.
8. نمک، زیاد کنندة ترشحات غدد امعاء مخصوصاً در قسمت هضم و جذب میباشد لذا استعمال آن پیش از صرف طعام بهترین وسیله برای زود هضم شدن و هضم گردیدن مواد غذایی میباشد.
9. در اثر نمک خوردن، مقداری از آبها از روزنههای پوست بدن بیرون میآید، در نتیجه سوراخهای تنفسی پوستی، پاک و پاکیزه میشوند.
10. استعمال نمک بعد از صرف غذا، غدد بزاقی را تحریک میکند و بواسطهی تحریک شدن آنها، آب دهان زیاد میشود و انسان مجبور است آن آب را فرو ببرد یا بیرون بریزد، که در هر دو صورت چربی یا غذا که در دهان و بین دندانها باقی مانده، به همراه آب دهان برطرف میشود.
اگر انسان طعامی را بخورد و نمک آن کم باشد، و یا در معده ترشحات مواد نمکی نباشد، باعث دیر هضم شدن یعنی سوء هضم میگردد، پس در این صورت اگر پیش از غذا نمک خورده شود این دو ضرر را جبران مینماید.
یادآوری:
بدیهی است که این فوائد، برای استعمال مقدار مناسب نمک میباشد، و اگر در مصرف نمک افراط و تفریط شود باعث تحریک قلب و امراض گوناگون نیز خواهد گردید.
در ضمن فواید نمک برای انسانهای سالم و متعادل و به صورت غالبی است، ولی برای افراد بیمار، یا گاهی برای افرادی خاص، ممکن است برخی داروها نیز ضرر داشته باشد که پزشکان مشخص میکنند
: