سؤ ال : آن کدام زنى است که در یک روز از سه شوهر سه مهریه گرفته ، و در پایان روز بى شوهر است ؟
جواب : زنى باردار که از شوهرش طلاق گرفته و پس از ساعتى وضع حمل کند، مهرش را به طور کامل دریافت نماید، و عده اش با وضع حمل تمام است . پس به نکاح شوهر دوم در آید و قبل از عروسى طلاق بگیرد و نصف مهرش را اخذ کند، و غیر مدخول بها عده ندارد. آنگاه شوهر سوم پس از عروسى بمیرد و زن مهرش را بگیرد.    (اثنى عشریه / ص98 )

مدرک ما در استنباط احکام قرآن، حدیث، عقل و اجماع است. فقهاء در فهم قرآن و حدیث اختلاف پیدا مى‏کنند. در میان قرآن که 6342 آیه است، حدود 500 آیه آیات الأحکام است. ولى این 500 آیه کلیات احکام است و الّا 500 آیه برای کل احکام کافى نیست تا جوابگوى تمام قوانین باشد و باید از ائمه اطهار برای فهم و تکمیل این کلیات تمامِ استفاده را کرد.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص):إِنِّی تَارِک فِیکمُ الثَّقَلَینِ مَا إِنْ تَمَسَّکتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّى یرِدَا عَلَی الْحَوْضَإرشاد مفید، ج1، ص2311 قرآن به زبان عربى مثل سایر لسانها الفاظ مشترکى دارد.وَ الْمُطَلَّقاتُ یتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍبقره/228

زن‏هاى مطلقه باید سه قرء به انتظار بمانند. قرء 2 معنى دارد. 1 ـ پاکى 2 ـ عادت ماهیانه.

بعضى گویند معنى دوم را که زن باید دو مرتبه عادت و پاک شود و مرتبه سوم به مجرد اینکه عادت شد مى‏تواند شوهر کند. بعضى گویند تا از عادت دفعه سوم بیرون نیامد نمى‏شود و هر کدام شواهدى و مؤیداتى مى‏آورند، ولى بالاخره اختلاف فتوا دارند نه از جهت هوى و هوس، بلکه از جهت فهم کلام الله.

یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکمْ وَ أَیدِیکمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُوسِکمْ وَ أَرْجُلَکمْ إِلَى الْکعْبَینمائده/6 عدّه‏اى از اهل سنت این آیه را در مقام اصل وضو و کیفیت آن مى‏دانند و از ظاهر آیه استفاده مى‏کنند که از سر انگشت شروع و تا آرنج خاتمه پیدا مى‏کند. ولى تمام علماى شیعه و عدّه‏اى از اهل سنّت گویند: این آیه در مقام اصل وضو است نه کیفیت آن و کلمه إِلَى به معنى (با) است یا غایت است براى مفعولأَیدِیکم نه فَاغْسِلُوانظیر اینکه به نقاش مى‏گوئیم رنگ بزن اطاق را تا یک‏مترى که منظور اصل رنگ آمیزی است نه کیفیت آن که از پائین شروع به رنگ‏آمیزى کند. این آیه نیز مى‏گوید در وضو از انگشت تا آرنج شسته شود. اما کیفیت آن موکول به عرف است که طبعا از بالا به پائین شسته مى‏شود کما اینکه از اهل البیت(علیهم السلام)رسیده است.

چند مثال

وَ لا تَنْکحُوا ما نَکحَ آباوکمْ مِنَ النِّساءِ نساء/22بعضى مراد از نکاح را مطلق اعمال غریزه گرفته‏اند، حلال باشد یا حرام. قهرا پسر هیچ‏وقت نمى‏تواند آنها را بگیرد. ولى بعضى مراد از نکاح را عقد زناشوئى به طریق صحیح گرفته‏اند. قهرا نتیجه‏اش این است که اگر پدران شما با عقد ازدواج صحیح نکاح کردند بر پسران حرام و اگر از روى زنا بود، حلال است در حدیث آمده راجع به عرق جنب از حرام که قَال َالْکاظِمُ (ع):إِنْ کانَ مِنْ حَلَالٍ فَصَلِّ فِیهِ وَ إِنْ کانَ مِنْ حَرَامٍ فَلَا تُصَلِّ فِیه وسائل‏الشیعة، ج3، ص447 بعضى گفته‏اند: علّت عدم جواز صلات، نجاست عرق است. بعضى گفته‏اند: حدیث فقط عدم جواز صلات است و از نجاست ساکت است و جهاتى دیگر نیزممکن است منشأ اختلاف فتوا باشد که به قرار ذیل است اول: ممکن است روایتى به فقیهى برسد و به دیگرى نرسد دوم: ممکن است روایتى به فقیهى از طریق صحیح برسد که اعتماد بکند و به دیگرى از طریق فاسد که اعتماد نکند سوم: گاهى به هر دو رسیده و مورد اعتماد هست از نظر راوى، ولى نزد یکى معارض دارد و نزد دیگرى معارضى ندارد. در اجماع و عقل نیز ممکن است همین حرف را بگوئیم، زیرا حجیت اجماع نزد بعضى از فقها از راه لطف است. نزد بعضی دیگر از فقها از راه دخول معصوم(ع)، ونزد بعضی دیگر از راه محالیت عادى نقل از کتاب سیماى اسلام

إنّا رُزئنا، إنّا رُزئنا ،إنّا رُزئنا ،إنّا رُزئنا، إنّا رُزئنا، إنّا رُزئنا، إنّا رُزئنا ...

درود خدا بر زهرا علیها السلام ، درود بر دخت پیغامبر خدا ، درود بر همسر شیر خدا ، درود بر مام ریحانگان مصطفی ،سخن از آن ناسفته در عالم وجود ، و تامل در باب گفتارش امری است فراتر از توان و تلاش در این باب بسی عبث .

صدای ناله وشیون از شهر خاموش مدینه بر خواست...پاسی از شب گذشته است. علی علیه السلام به کمک اسماء بنت عُمیس جسم نحیف و رنجور فاطمه علیه السلام را غسل داده کفن می نماید و هنگامی که خواست بند کفن را ببندد بچه ها را صدا می کند که بیایند و از دیدار مادرشان توشه بر گیرند که وقت فراق است.حسنین با چشمانی پر سرشک ، خود را بر جسم بی جان و تکیده مادر جوان انداخته ، لحظاتی به گریه گذشت و پس از آن به مناجاتی عاشقانه بدل گردید : « آه ، چه اندوهی که شعله اش به خاموشی نمی گراید ؟ اندوه و حسرت بر فقدان جدمان محمد مصطفی و مادرمان فاطمه زهرا . ای مام حسن ! ای مام حسین ! چون به لقای جدمان رسیدی سلام ما را به او رسانیده او را بگوی که ما در دنیا تنها مانده ایم ».

        قَََُل لِلمُغَیَّبِ تَحتَأطباقِ الثَّری                 إن کُنتَ تَسمَعُ صَرخَتی و نِدائِیا

     فَسَوفَ نَبکیکَ ما عِشنا و ما بَقِیَت                مِنّا العُیونُ بِتَهمالٍ لَها سَکَبُ

1)- ای فضه :- ای بهترین راهنما ، اگر قصد گریستن داری بر من گریه کن و سرشک از دیده جاری کن که امروز ، روز جدائی و فراق است

2) ای همدم بتول ! تو را به فرزندانم سفارش می کنم در همدم محبت گردیده اند یعنی به آنان فراوان محبت شده اس ، پس به آنان محبت کن

3) بر من وبر یتیمانی گریه کن که در سرزمین عراق کشته دشمنیها و کینه توزیها خواهند شد

4)آن جدا ماندگانی که صبح می کنند در حالی که یتیم و سرگردان در بیابانند و خدا را سوگند می خورند که روز ، روز جدائی و فراق است

ابن شهر آشوب : مناقب آل ابی طالب ج3ص 163

محمد صدیقی شافعی :الفتوحات الربانیة ج3:ص160

-----------------------------------------------------------------

أقوال ، زمان شهادت حضرت زهرا علیها السلام را مختلف ذکر نموده اند : چهل شب(1) ، شصت روز(2)،هفتاد و پنج روز(3)، نود روز(4) ،نود و پنج روز(5)، شش ماه(6)،و هشت ماه(7) پس از وفاتپیامبر «28صفرسال11هجری قمری» خدا ذکر می کنند که روایت پنجم در میان علمای امامیه از شهرت بر خودار است همچنین مزار بَضعَة الرسول را برخی در بقیع(8) دیگران در خانه خود حضرت نوشته اند(9)

(1)،(2)،(3)،ج43بحارص 191،213،212 ----(4)الطبقات الکبری ج8ص41

(5) الاصابه ج4ص280----(6) انساب الشراف ج1 ص 402

(7) الاستیعاب عبدالبر ص 749---- (8)روایت هفت قبر وچهل قبر(على(ع) از ترس دشمن قبر فاطمة(س)را با خاک یک سان نمود و صورت هفت یا چهل قبر تازه در نقاط مختلف درست کرد تا جاى حقیقى آن شناخته نشود) می رساند که در بقیع بوده ( بحث تفصیلی در مورد اقوال و قول أصح را در آیند ذکر خواهم کرد) زیراغرفه چنین گنجایشی را ندارد ----(9)ابن سعد طبقات کبری ج8 ص 20

مسلمانان قبل از حکومت خلیفه سوم، در مسئله وضو اتفاق نظر داشته، در موردمسح پاها یا شستن آن، اختلاف نظر بارزى نداشتند، اما از روایاتى که از عثمان دربیان کیفیت وضو نقل شده، استفاده مى شود، آغاز اختلاف در این زمینه در دوره خلافت این خلیفه آغاز شدهاست،که رَواه المُسلمُ فی صَحیحَةِ.أمّاعامل نحوى در کلمه«ارجلکم»چیست ؟ توضیح این که در آیه مبارک«یا ایها الذین آمنوا اذا قمتم الى الصلاة فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق وامسحوا برؤوسکم و ارجلکم الى الکعبین و...» دو عامل و دو فعل وجود دارد که در ابتدا به نظر مى رسد هر یک بتواند عامل نحوى کلمه «ارجلکم» باشد. اما بحث در این است که ذوق عربى کدام یک را عامل این کلمه مى داند؟ آن دو عامل: «فاغسلوا» و «وامسحوا» است. اگر بگوییم عامل نحوى «ارجلکم  » «فاغسلوا» است، شستن پاها واجب مى شود، اما اگر بگوییم عامل،«امسحوا» است، مسح پاهاواجب مى شود. بنابراین ملاک وجوب مسح یا غسل، درگرو تعیین عامل کلمه «ارجلکم»است  .بدون شک با قطع نظر از هر گونه پیش داورى و عمل متداول بین مسلمانان، دقت درآیه شریفه، عامل دوم را اثبات مى کند، یعنى «فامسحوا» عامل «ارجلکم» است، نه «فاغسلوا» که دورتر است. به عبارت دیگر، «ارجلکم» عطف بر کلمه نزدیک تر، یعنى «رؤوسکم» است، نه عطف بر کلمه دورتر که «وجوهکم» باشد. این مطلب رابا مثالى توضیح مى دهیم:اگر بشنویم که کسى مى گوید: «اُحبُّ زیداً و عمرواً و مررت بخالدٍ وبکر» و اعراب نصب یا جر بکر را ظاهر نکند، در این صورت مى گوییم بکر بر خالد عطف است وعامل نحوى آن، فعل دوم یعنى «مررت» است و عطف بر «عمرو» نیست تا عامل نحوى آنفعل نخست یعنى «اُحِبُّ» باشد.

علماى ادبیات عرب گفته اند اصل این است که کلمه بر کلمه اى که نزدیک تر است عطف شود و عدول از این اصل نیازمند وجود قرینه اى در کلام است، و گرنهموجب مى شود مراد واقعى متکلم فهمیده نشود، مثلا وقتى رئیس به خادم خود می گوید:«اکرم زیدا و عمروا و اضرب بکرا و خالدا» خادم بین این دو جمله تفاوت مى گذاردومى فهمد عمروا بر زیدا و خالدا بر بکرا عطف است و احتمال دیگرى به خاطرش خطور نمی کند.

از نظر ما اختلاف قراء در کلمه «ارجلکم» که گروهى آن را با نصبخوانده اند وگروهى دیگر با جر، در دلالت آیه بر وجوب مسح تاثیرى نمى گذارد. توضیحاینکه نافع و ابن عامر و عاصم «البته بنا بر روایت حفص از او» «ارجلکم» را به نصبقرائت کرده اند و این، قرائت معروفى است که قرآنهاى متداول مطابق آناست.

ابن کثیر، حمزه، ابو عمرو و عاصم «البته به روایت ابى بکر ازاو» آن کلمه را به جر قرائت کرده اند.

به اعتقاد ما هر دو قرائت یاد شده، بدون اینکه تردیدى وجودداشته باشد، بر قول به وجوب مسح، منطبق است، زیرا قرائت جر قوى ترین شاهد است براینکه کلمه «ارجلکم» بر کلمه «برؤوسکم» عطف شده است، زیرا دلیلى براى قرائت جرجزاینکه به کلمه «برؤوسکم» عطف شده باشد، وجود ندارد. در این صورت بدون شک، پاها راباید مسح کرد. دلیل قرائت نصب این است که این کلمه بر محل «برؤوسکم» که به دلیل مفعول بودن، منصوب است، عطف شده است. عطف بر محل یک کلمه،در زبان عربى متداول است ومواردى از این قبیل در قرآن کریم وجود داردمن جمله اینکه خداوند در قرآن، فرموده است: «ان الله بری ء من المشرکینورسوله» که قرائت کلمه «رسوله» به ضم، قرائتى معروف و متداول است و دلیلی براى رفع آن جز اینکه عطف بر محل اسم ان، یعنى لفظ جلاله در عبارت «ان الله» باشد،وجود ندارد، زیرا «الله» مبتداست.